Арганізацыя і методыка правядзення прагулкі

бяспечнай для жыцця і здароўя

выхаванцаў

На працягу года прагулкі праводзяцца штодзень. У летні час дзеці праводзяць на паветры практычна ўвесь час з моманту прыходу ў дзіцячы садок, у памяшканне заходзяць толькі для прыёму ежы і сну. У зімовы час прагулкі праводзяцца два разы на дзень агульнай працягласцю 4 гадзіны. Для таго каб дзеці ахвотна заставаліся на  шпацыры неабходны час, неабходна ствараць  умовы для разнастайнай дзейнасці. Апроч стацыянарна ўсталяванага часу на ўчастак варта выносіць дадатковыя матэрыялы. Дастатковая колькасць гульнявога матэрыялу зробіць прагулку больш насычанай і цікавай.

Пералік цацак, рэкамендуемых для рухомых гульняў на шпацыры:
 1.Маторныя цацкі: мячы, абручы, кеглі, шары, каляскі, каталкі, санкі.
 2. Тэхнічныя цацкі: аўтамабілі, самалёты, верталёты, караблі.

Стварэнне ўмоў для актывізацыі рухаў дзяцей
         Асаблівасцю дзяцей дашкольнага ўзросту з'яўляецца іх патрэбнасць у актыўных і разнастайных рухах. У летні час гэта запатрабаванне цалкам задавальняецца. А вось у зімовы час рухальная актыўнасць некалькі абмежавана адзеннем, калі ўмовы надвор'я не даюць магчымасці шмат і разнастайна рухацца па ўчастку.
         Таму пажадана, каб большая частка пляцоўкі была расчышчана ад снегу, каб дзеці маглі свабодна пабегаць, паскакаць, разгарнуць гульню.
         Эфектыўнае дзеянне аказваюць пабудовы са снегу, якія служаць не толькі ўпрыгожваннем участку, але і стымулююць рухі малых. Дзецям цікава залазіць на снежныя пабудовы, хадзіць, практыкуючыся ў раўнавазе па снежных валах, пераступаць праз снежныя перашкоды, блукаць па лабірынце. Дапамагаючы дарослым будаваць пабудовы са снегу, дзеці шмат і разнастайна рухаюцца: прыносяць снег у вядзерцах, раскладваюць каляровыя ільдзінкі, зграбаюць снег у цэнтр або адкідаюць яго ў бок.
         Захопленыя разнастайнай дзейнасцю, дзеці ўвесь час знаходзяцца ў бадзёрым настроі, з задавальненнем адгукаюцца на ўсе прапановы дарослага і часам выказваюць незадаволенасць тым, што прагулка ўжо скончана.
Прагулка павінна складацца з пэўных структурных кампанентаў. Паспрабуем іх прыгадаць.

         Структурным кампанентам кожнай прагулкі з'яўляюцца арганізаваныя дарослым рухомыя гульні і гульнявыя практыкаванні. У дзяцей дашкольнага ўзросту яшчэ малы вопыт самастойнай рухальнай актыўнасці, многія рухі знаходзяцца ў стадыі фарміравання. Таму рухомыя гульні і гульнявыя практыкаванні праводзяцца штодня з мэтай трэніроўкі і замацаванні рухальных навыкаў. З іх дапамогай на прагулцы паспяхова рашаюцца аздараўленчыя, адукацыйныя і выхаваўчыя задачы. Навыкі і звычкі выканання разнастайных рухаў фарміруюцца ў дзяцей пры ўмове шматразовых паўтораў. Таму гэтыя практыкаванні натуральным чынам уплятаюцца ў канву самастойнай дзейнасці дзяцей, на працягу прагулкі паўтараюцца некалькі разоў у залежнасці ад абставін, настрою дзяцей.
         Задача дарослага - прапаноўваць гульнявыя практыкаванні на выкананне асноўных рухаў: хада і бег; падскокі і скачкі; поўзанне і лажанне; практыкаванні з мячамі і абручамі. Апроч гульнявых практыкаванняў на шпацыры штодня праводзяцца і рухомыя гульні, працягласцю ад 6 да 10 хвілін. Пры планаванні рухомай гульні ўлічваецца папярэдняя дзейнасць дзяцей. Калі раніцай праводзілася фізкультурнае занятак, то на шпацыры можна абмежавацца толькі гульнявымі практыкаваннямі. У летні час плануецца па адной гульні ў ранішні і вячэрні адрэзак часу. Узімку, каб стварыць у дзяцей бадзёры настрой знаходжанне на свежым паветры лепш пачынаць з рухомай гульні.

         У рухомых гульнях вырашаецца некалькі задач: павышэнне эмацыйнага тонусу кожнага з дзяцей, задавальненні патрэбнасці ў разнастайных актыўных рухах, удакладненне ведаў аб розных аб'ектах (птушкі лётаюць, зайчык скача), арыенціроўка ў навакольным (пабеглі да пясочніцы, да веранды і г.д.) , Уменне слухаць дарослага і выконваць руху ў адпаведнасці з патрабаваннямі гульні. У працэсе рухомай гульні дзеці вучацца дыялогавай гаворцы, калі не проста паўтараюць за дарослым, а адказваюць яму (Гульня «Гусі - гусі»). У працэсе рухомай гульні дзіця атрымлівае задавальненне і ад сяброўскіх зносін з аднагодкамі і ад яркіх атрыбутаў, якія дарослы ўносіць у гульню.

Прынцыпы арганізацыі рухальнай дзейнасці дзяцей на прагулцы
1. Падбор гульняў і практыкаванняў планаваць з улікам умоў надвор'я.
2. Гульнявая дзейнасць павінна павышаць рухальную актыўнасць дзяцей.
3. Прымяняць розныя спосабы арганізацыі дзяцей.
4. Рацыянальнае выкарыстанне абсталявання і інвентара.
5. Пры развучванні новай рухомай гульні неабходна дакладнае, лаканічнае тлумачэнне яе зместу.
6. У рухомых гульнях вядучыя ролі выконваюць самі дзеці. Пры арганізацыі гульняў спаборніцкага характару, гульняў-эстафет важная роля належыць даросламу.
7. На шпацыры павінны планавацца рухомыя гульні і гульнявыя практыкаванні рознай ступені інтэнсіўнасці.
8. Стварэнне спрыяльных умоў для развіцця станоўчых эмацыйных і маральна - валявых якасцяў дзяцей.

         Нельга дапускаць, каб арганізаваная рухальная дзейнасць праводзілася за рахунак часу самастойнай дзейнасці дзяцей.
         Мэтазгодна арганізоўваць рухальную дзейнасць дзяцей у пачатку прагулкі, што дасць магчымасць узбагаціць змест самастойнай дзейнасці дзяцей, якая займае асноўную частку часу знаходжання дзяцей на свежым паветры і патрабуе пастаяннага кантролю з боку дарослага, такія як гульні з пяском, вадой, снегам, сюжэтна-ролевыя гульні.

Патрабаванні да абсталявання тэрыторыі дзіцячага сада:
1. Неабходна штодня перад прагулкай аглядаць участкі:
- усё абсталяванне на ўчастку павінна быць у спраўным стане (без вострых выступаў кутоў, цвікоў, шурпатасцяў),
- малыя гульнявыя формы, фізкультурныя дапаможнікі і інш. павінна адказваць узросту дзяцей і патрабаванням СанПіН;
2. Агароджы дзіцячага сада не павінны мець дзірак, праёмаў, каб пазбегнуць пранікнення вандроўных сабак ;
3. Ямы на тэрыторыі павінны быць засыпаны;
4. Пры выяўленні на ўчастку небяспечных і падазроных прадметаў, неадкладна паведаміць адміністрацыі (ахоўніку), дзяцей адвесці на іншы ўчастак або ў памяшканне;
5. Вароты дзіцячага сада павінны быць зачынены на завалу;

Пры арганізацыі прагулак у асенні і зімовы  перыяд неабходна:
1. Апранаць дзяцей у адпаведнасці з тэмпературнымі ўмовамі, не дапушчаць:
- абмаражэнне, пераахаладжэнне або пераграванне арганізма дзіцяці;
- намаканне дзіцячага адзення, абутку;
2. Засцерагчы дзяцей ад уздзеяння наступных небяспечных фактараў, характэрных для асенне-зімовага перыяду:
- траўмы падчас гульняў на не вычышчаных ад снега, лёду пляцоўках;
- траўмы ад падючых з дахаў ледзяшоў, і грудаў снегу ў перыяд адлігі;
- падзенне з горак, у выпадках адсутнасці страхоўкі выхавацеля
(забяспечыць кантроль і непасрэдную страхоўку выхавацелем падчас скочвання з горкі, лажанні, саскокванні з узвышша, спартыўнага абсталявання, кіданні);
- траўміраванне: прадметамі, якія тырчаць з зямлі, металічнымі або драўлянымі стойкамі прадметаў, невысокімі пянькамі на пляцоўках для рухомых гульняў, уколы бітым шклом, сухімі галінкамі, сучкамі на дрэвах, хмызняках, стрэмкі ад палак, дошак, драўляных цацак і інш.;
- траўміраванне ног выхаванцаў: пры наяўнасці ямак і выбоін на ўчастку, пры саскокванні са стацыянарнага абсталявання без страхоўкі выхавацеля;
- траўмы пры слізгаценні па ледзяной дарожцы;
- пры арганізацыі працы дашкольнікаў;
- траўмы, удары падчас гульняў са спартыўнымі элементамі;
- траўмы, удары падчас гульняў на мокрай і слізкай пляцоўцы;
- траўмы, удары пры катанні на нагах з ледзяных горак, на санках, падчас перамяшчэння ў галалёдзіцу па слізкіх дарожках, вонкавых прыступках, пляцоўках, не вычышчаных ад снега, лёду і не пасыпаных пяском;
- траўмы ад дакранання ў марозны дзень да металічных канструкцый адкрытымі часткамі цела (тварам, рукамі, вуснамі);
Не дапускаць:
- заражэнне страўнікава-кішачнымі хваробамі, захворванне ВРЗ, калі дзіця будзе браць у рот брудны і халодны снег, ледзяшы.
- дахі ўсіх пабудоў чысціць ад снега, ледзяшо, дарожкі пасыпаць пяском.

         Кожны выхавальнік і ўсе педагогі, якія яго замяшчаюць, павінны вучыць дзяцей пазнаваць небяспечныя сітуацыі на ілюстрацыях, растлумачваць дзецям правілы бяспекі.
         Выхавальнік павінен аглядаць адзенне, абутак выхаванцаў на прадмет адпаведнасці ўмовам надвор'я.

Патрабаванні бяспекі падчас прагулкі
1. Не дапускаецца арганізацыя прагулкі, працы на адным гульнявым участку адначасова 2 груп выхаванцаў, прысутнасць бацькоў на вячэрняй прагулцы.
2. Выхавальнік забяспечвае назіранне, кантроль за спакойным выхадам выхаванцаў з памяшкання і спуску з ганка (не бегчы, не штурхацца), прыруху з прагулкі на 2-гі паверх трымацца за перылы, не несці перад сабой вялікія цацкі і прадметы, якія зачыняюць агляд шляху і інш

 Дадатковыя патрабаванні бяспекі падчас прагулкі зімой:
1. Забяспечыць кантроль і непасрэдную страхоўку дарослым выхаванцаў падчас слізгацення па ледзяных дарожках, катанні на санках;
2. Сачыць, каб пры катанні на санках наступнае дзіця цярпліва чакала, пакуль дзіця, якое скочваецца  не дасягне канца пахілу, горкі;
3. Не дапускаць, каб пры скочванні з горкі на санках дзеці садзіліся спіной да пахілу;
4. Сачыць, каб дзеці не бралі ў рот брудны снег, ледзяшы;
5. Пры ўзмацненні марозу і ветру дзяцей адвесці ў памяшканне дзіцячага сада;
 

 Патрабаванні бяспекі па заканчэнні прагулкі
1. Арганізаваць спакойны ўваход выхаванцаў у памяшканне дзіцячага сада (1-я падгрупа праходзіць і распранаецца пад наглядам памочніка выхавацеля, 2-я - пад наглядам выхавацеля).
2. Ачысціць верхняе адзенне выхаванцаў, абутак ад снегу, бруду, пяску.
3. Праверыць, як выхаванцы склалі адзенне ў шафы. Пры неабходнасці пераапрануць выхаванцаў у сухое адзенне.
4. Арганізаваць выкананне гігіенічных працэдур: наведванне прыбіральні, мыццё рук з мылам.
5. Забяспечыць прасушванне мокрага адзення, абутку пасля дажджу ці ў зімовы час.

Агульная выснова. Прагулка цікавая дзіцяці будзе ў тым выпадку, калі яно занята разнастайнай і карыснай для яго развіцця дзейнасцю. А акрамя развіваючага і выхаваўчага значэння, правільна арганізаваная і цікавая прагулка ўносіць неацэнны ўклад і ў здароўе нашых выхаванцаў.

Семінар-практыкум

"Музейная педагогіка як форма арганізацыі сумеснай дзейнасці дзяцей і дарослых”

Актуальнасць

Музейная педагогіка з'яўляецца інавацыйнай тэхналогіяй у сферы асобаснага выхавання дзяцей, якая стварае ўмовы далучэнне асобы да спецыяльна арганізаванага прадметна-прасторавага асяроддзя.

Музейная педагогіка ў апошнія дзесяцігоддзі набывае вялікую папулярнасць у сістэме дашкольнай адукацыі і выхавання. Сёння мы шукаем у музеі партнёра па рашэнні задач, звязаных з выхаваннем і адукацыяй дзяцей, праз ажыццяўленне музейна-педагагічнай дзейнасці, як ва ўмовах музейнага асяроддзя, так і ва ўмовах дзіцячага сада. У гэтым выпадку само прадметнае асяроддзе навакольнага свету мае ролю настаўніка і выхавацеля.

Вядома, ва ўмовах дзіцячага сада немагчыма стварыць экспазіцыі, якія адпавядаюць патрабаванням музейнай справы. Таму і называюцца гэтыя экспазіцыі "міні-музеямі». Частка слова «міні» адлюстроўвае ўзрост дзяцей, для якіх яны прызначаны, памеры экспазіцыі і выразна пэўную тэматыку такога музея. Прызначэнне ствараэння міні-музеяў - ўцягнуць дзяцей у дзейнасць і зносіны, ўздзейнічаць на іх эмацыйную сферу.

Важная асаблівасць міні-музеяў у развіццёвым асяроддзі - удзел у іх стварэнні дзяцей і бацькоў. У сапраўдных музеях чапаць нічога нельга, а вось у міні-музеях не толькі можна, але і трэба! У звычайным музеі дзіця - толькі пасіўны сузіральнік, а тут ён - сааўтар, творца экспазіцыі. Прычым не толькі ён сам, але і яго тата, мама, бабуля і дзядуля. Кожны міні-музей - вынік зносін, сумеснай працы выхавальніка, дзяцей і іх сем'яў.

Прынцыпы музейнай педагогікі

Пры выкарыстанні музейнай педагогікі як інавацыйнай тэхналогіі ў сістэме фарміравання культуры дашкольнікаў неабходна ўлічваць наступныя прынцыпы.

• Нагляднасць.
• Даступнасць.
• Дынамічнасць.
• Змястоўнасць (матэрыял павінен мець адукацыйна-выхаваўчаезначэнне для дзяцей, выклікаць у дзецях дапытлівасць).
• Абавязковае спалучэнне прадметнага свету музея з праграмай, арыентаванай на праяўленне актыўнасці дзяцей.
• Паслядоўнасць азнаямлення дзяцей з музейнымі калекцыямі (у адпаведнасці з задачамі выхавання дашкольнікаў на кожным узроставым этапе).
• Гуманізм (экспанаты павінны выклікаць беражлівыя адносіны да прыроды рэчаў).
• Заахвочванне дзіцячых пытанняў і фантазій пры ўспрыманні.
• Актыўнасць дзяцей у засваенні музейнай спадчыны, якая праяўляецца на ўзроўні практычнай дзейнасці як адлюстраванне атрыманых ведаў і ўражанняў у прадуктах ўласнай творчасці, у прадуктыўнай дзейнасці (маляванні, лепцы, складанні гісторый).
• Рухомасць структуры заняткаў-экскурсій (дакладны сцэнар, але магчымасць імправізацыі).

Любая экспазіцыя павінна ўлічваць наступны лагічны ланцужок: ўспрыманне - разуменне - асэнсавання - замацаванне - прымяненне.

Звяртаючыся да метадычнага аспекту распрацоўкі тэхналогіі музейнай педагогікі, хочацца звярнуць увагу на тое, што праца з дзецьмі прадугледжвае не толькі якасць і колькасць атрыманай інфармацыі ў ходзе знаёмства з экспазіцыямі міні-музеяў, - важна дамагчыся ў дзяцей абуджэння творчай актыўнасці. Таму вельмі важна прадумаць абавязковае ўключэнне практычнай часткі ў ходзе знаёмства з экспазіцыямі міні-музеяў. Гэта могуць быць разнастайныя гульні музейнага зместу: гульні-забавы, гульні-падарожжа, гульні-графічныя практыкаванні, інтэлектуальна-творчыя гульні, гульні па сюжэце літаратурных твораў.

Акрамя гульняў можна выкарыстоўваць такія віды працы, як:

• запаўненне музейных дзённікаў, у якіх могуць быць прадстаўлены дзіцячыя малюнкі, калажы, аплікацыі, схемы;
• выкананне хатніх заданняў (намаляваць, вылепіць, прыдумаць сваю назву, загадку, скласці казку і г. д.)

Выніковасць рэалізацыі тэхналогіі музейнай педагогікі ва щмовах дашкольнай ўстановы адукацыі заключаецца ў наступным:

• У дзіцяці з'яўляецца магчымасць стаць інтэлігентным чалавекам, з дзяцінства набліжаным да культуры і да аднаго з яе выдатных праяў - музея.
• Дзеці, палюбіўшы і асвоіўшы музейную прастору, стануць у старэйшым узросце найбольш ўдзячнымі і успрымальнымі наведвальнікамі музейных выстаў і культурных падзей, набудуць пазнавальны інтарэс да «сапраўднага» музею.
• У дзяцей фарміруецца каштоўнаснае стаўленне да гісторыі, з'яўляецца цікавасць да музеяў і выставаў, развіваецца эмацыйны водгук. «Дзіця павінна пакідаць музей з адчуваннем упэўненасці ўздыму « яшчэ на адну прыступку ».

Задача  педагога заключаецца ў тым, каб навучыць дзіця распазнаваць гэтыя схаваныя ў прадметах сэнсы. Вырашыўшыся на гэты крок, неабходна ўсвядоміць і сфармуляваць бліжэйшыя задачы:

• вучыць дзіця бачыць гісторыка-культурны кантэкст навакольных рэчаў. Ацэньваць яго з пункту гледжання развіцця гісторыі і культуры;
• фарміраваць разуменне ўзаемасувязі гістарычных эпох і сваёй датычнасці да іншага часу, іншай культуры з дапамогай зносін з помнікамі гісторыі і культуры;
• фарміраваць здольнасць да аднаўлення ладу адпаведнай эпохі на аснове зносін з культурнай спадчынай.

 Да мастацкага ўспрыняцця рэчаіснасці;

• развіваць здольнасць да эстэтычнага сузірання і суперажывання;
• выклікаць павагу да іншых культур;
• развіваць здольнасць і патрэбусамастойна асвойваць навакольны свет шляхам вывучэння культурнай спадчыны розных эпох і народаў.

На першы план вылучаецца задача дапамагчы дзіцяці ўбачыць «музей» вакол сябе. Раскрыць перад ім гісторыка-культурны кантэкст звычайных рэчаў, якія ёсць ў паўсядзённым жыцці, навучыць самастойна, аналізаваць, супастаўляць, рабіць высновы. Уключэнне музеяў у адукацыйны працэс - справа не  простая, як можа здацца на першы погляд.

Каб скарыстацца музейнай педагогікай, неабходна прытрымлівацца пэўных правілаў.

Правіла першае. Да наведвання музея неабходна сур'ёзна, мэтанакіравана рыхтавацца, а потым замацаваць атрыманыя веды і ўражанні. Дзіця не падрыхтавана да ўспрымання складанай сімвалічнай мовы музея. Задача педагога складаецца ў тым, каб дапамагчы маленькаму чалавечку ў гэтай няпростай і вельмі важнай пазнавальнай дзейнасці.

Правіла другое. Неабходна выразна ўсведамляць канчатковую задачу сваёй дзейнасці - фарміраванне творчай асобы, здольнай зацікаўлена ўспрымаць культурную спадчыну і ўсведамляць сваю адказнасць не толькі за яго захаванне, але і за памнажэнне i перадачу гэтай спадчыны іншым пакаленням.

Арганізацыя міні-музея ў дзіцячым садзе.

У цяперашні час выяўляецца  цікавасць да традыцый, гісторыі, культуры сваёй малой радзімы. У  дашкольнай установе адукацыі вырашаюцца задачы па раннім далучэнні дзяцей да народнай культуры, спазнання мінулага. Адна з формаў азнаямлення дзяцей з родным краем - арганізацыя ў дзіцячых садках этнаграфічных пакояў, міні-музеяў.

Музей - гэта асаблівая, спецыяльна арганізаваная прастора, якая спрыяе пашырэнню далягляду і дзіцяці, і дарослага, павышэнню адукаванасці, выхаванасці, далучэнні да вечных каштоўнасцяў.

Стварэнне міні-музея - працаёмкая праца, якая складаецца з некалькіх этапаў.

1 этап. Пастаноўка мэтаў і задач перад бацькамі выхаванцаў дзіцячага садка.

Гэты этап уключае ў сябе правядзенне такіх мерапрыемстваў, як:

• бацькоўскія сходы;
• кансультацыі
• індывідуальная праца.

2 этап. Выбар памяшкання.

Неабходна ўлічваць колькасць наведвальнікаў і экспанатаў.

3 этап. Збор экспанатаў і рэгістрацыя іх у каталогу.

4 этап. Афармленне міні-музея, якое патрабуе захавання шэрагу ўмоў:

• афармленне пакоя (кутка) з улікам эстэтычных норм;
• наяўнасць дзіцячай мэблі для правядзення гульняў, заняткаў;
• захаванне правілаў бяспекі, гігіенічных нормаў.

5 этап. Распрацоўка тэматыкі і зместу экскурсій і заняткаў для азнаямлення дзяцей з экспанатамі.

6 этап. Распрацоўка перспектыўна-тэматычнага плана работы, у якім прадугледжваліся не толькі занятку з дзецьмі, але і мерапрыемствы для бацькоў, а таксама конкурсы і выставы.

7 этап. Выбар экскурсаводаў. Імі могуць быць педагогі, старэйшыя дашкольнікі ці бацькі.

8 этап. Адкрыццё міні-музея з запрашэннем дзяцей і іх бацькоў.

Прынцыпы стварэння міні-музея

• Прынцып інтэграцыі - міні-музей павінен улічваць змест  вучэбнай  праграмы дашкольнай адукацыі і дапамагаць у рэалізацыі яе агульных задач і задач асобных адукацыйных галін.
• Прынцып дзейнасці і інтэрактыўнасці - міні-музей павінен прадастаўляць выхаванцам магчымасць рэалізаваць сябе ў розных відах дзіцячай дзейнасці (выкарыстоўваць экспанаты ў сюжэтна-ролевых гульнях, ствараць вырабы і ўключаць і х у агульную экспазіцыю і г.д.).
• Прынцып прыродазгоднасці - міні-музей павінен быць створаны з улікам псіхафізіялагічных асаблівасцяў дзяцей рознага ўзросту і прадугледжваць ўмовы для раскрыцця творчага патэнцыялу кожнага дзіцяці.
• Прынцып навуковасці - прадстаўленыя экспанаты павінны дакладна адлюстроўваць тэматыку міні-музея, тлумачыць розныя працэсы і з'явы ў рамках абранай тэмы навуковай і ў той жа час даступнай для дзіцяці мовай.
• Прынцып гуманізацыі і партнёрства - міні-музей павінен прапаноўваць ўмовы для ўсебаковага развіцця дзіцяці, заахвочвання яго ініцыятыўнасці, творчай дзейнасці ў рамках суб'ект-суб'ектных адносін у сістэме «дарослы - дзіця», «дзіця- дзіця».
• Прынцып культуралагічнай адпаведнасці - міні-музей павінен быць арыентаваны на далучэнне дзяцей да сусветнай культуры, да агульначалавечых каштоўнасцей праз засваенне каштоўнасцяў і нормаў нацыянальнай культуры ў ходзе непасрэдна адукацыйнай дзейнасці ў музейнай прасторы.
• Прынцып дынамічнасці і варыятыўнасці - экспазіцыі міні-музея павінны пастаянна дапаўняцца і абнаўляцца з улікам узроставых асаблівасцяў дзяцей групы.
• Прынцып разнастайнасці - напаўненне міні-музея экспанатамі, рознымі па форме, зместу, памеры, якія адлюстроўваюць гістарычную, прыродную і культурную разнастайнасць навакольнага свету.
• Прынцып рэгіянальнага кампанента - міні-музей павінен прадугледжваць арганізацыю працы з дзецьмі па азнаямленню іх з культурнай спадчынай рэгіёну, а таксама культурай іншых народаў, што спрыяе развіццю талерантнасці і фармаванню пачуцця патрыятызму.

Афармленне міні-музеяў.

Найбольш аптымальным размяшчэння экспанатаў міні-музея з’яўляецца на розных узроўнях: вертыкальным і гарызантальным. Вырашыць гэтую задачу дапамогуць стэлажы і насценныя палічкі, шырмы, стэнды, столікі рознай велічыні, тумбы.

Размяшчэнне ўсіх экспанатаў толькі ў гарызантальнай плоскасці (на століку) немэтазгодна. У адной плоскасці лепш за ўсё разглядаць калекцыі (прадметы аднаго наймення). Задача міні-музея паказаць аб'ект з розных бакоў, адлюстраваць яго ўзаемасувязі з іншымі аб'ектамі.

Па-другое, у гарызантальнай плоскасці складана аб'яднаць экспанаты па тэмах і падзяліць іх візуальна. Гэта ўскладняе задачу ўтрымлівання ўвагі дзіцяці ў межах адной групы прадметаў. Пры адсутнасці падыходных куткоў можна з будаўнічых кубікаў, цыліндраў, цаглінак на століку выбудаваць рознаўзроўневыя падстаўкі, змацаваць іх паміж сабой  і прыгожа задрапаваць лёгкай тканінай.

Таксама засваенне вертыкалі можа быць ажыццёўлена наступным чынам:

• Размяшчэнне матэрыялу на насценных палічках;
• Выкарыстанне шырмаў;
• Выкарыстанне стэндаў;
• Размяшчэнне дробнага матэрыялу на сухіх або штучных галінках дрэў.

Вельмі зручныя ў выкарыстанні стэнды. Іх годнасць заключаецца ў тым, што яны простыя ў вырабе, лёгкія і бяспечныя для дзяцей. Стэнды мабільныя і дазваляюць лёгка і хутка перабудаваць кампазіцыйнае рашэнне музея. Стэнды могуць быць рознымі па форме, колеры, размяшчэнню. Гэтыя перавагі стэндаў дазваляюць вырашаць задачу прыцягнення і ўтрымання увагі дзяцей да экспанатаў музея. Стэнды выкарыстоўваюцца для размяшчэння ілюстрацыйнай інфармацыі, схем. Да іх зручна мацаваць і лёгкія аб'ёмныя прадметы.

Калі для музеяў адведзена пэўнае месца, вельмі зручна прымацаваць да столі 2-3 невялікія крукі. Гэта дазволіць разнастаіць кампазіцыю музея вертыкальнымі элементамі.

Тэматыка міні-музеяў.

Можа быць разнастайнай:

• «Цуда-дрэва» - знаёмства з будовай і разнастайнасцю дрэў, ўзаемасувязямі раслін і жывёл, значэннем дрэў у жыцці людзей; неабходнасць беражлівых адносін да прыроды;
• "Горад майстроў" - знаёмства з праблемай адходаў, варыянты выкарыстання рознага «смецця», развіццё ўяўлення, мовы, творчасці дзяцей і бацькоў;
• «Лепшы сябар" - экспазіцыі звязаны з апавяданнямі пра розныя пароды сабак, аб іх паходжанні, пра розныя матэрыялы (параўнанне шкляных, гліняных, папяровых фігурак, пра ролю сабак у жыцці чалавека;
• Міні-музей кнігі - знаёмства з гісторыяй узнікнення кніг, выхаванне цікавасці да чытання, аповяд пра ролю кнігі ў жыцці чалавека, пра розных пісьменнікаў, аб тым, як з'явілася і развівалася грамата;
• «Цацкі-забаўкі» - тут могуць быць сабраны экспанаты, якія прывабліваюць увагу менавіта маленькіх дашкалят: буйныя, яркія, якія гучаць, якія развіваюць  (лялькі, машынкі, фігуркі жывёл і невядомых навуцы істот);
• «Мой родны горад» - знаёмства з гісторыяй горада, яго цікавымі месцамі, выхаванне патрыятычных пачуццяў, любові да свайго горада; знаёмства з асаблівасцямі свайго раёна, яго гісторыяй, памятнымі месцамі, складанне апавяданняў аб горадзе, раёне, стварэнне серыі ўласных малюнкаў, параўнанне іх з фотаздымкамі, паштоўкамі;
• «Наша радзіма - Беларусь» - знаёмства з гісторыяй, культурай, прыроднымі асаблівасцямі нашай краіны, выхаванне патрыятызму, знаёмства з народнымі промысламі, з бытам беларусаў у розны час, з гістарычнымі і памятнымі месцамі; развіццё маўлення; фарміраванне ўяўленняў аб гістарычным часе, сувязі са сваімі продкамі;
• «Тэатральныя лялькі» - далучэнне дашкольнікаў да свету мастацтва, свету тэатра. Развіццё маторыкі, мовы, прадастаўленне ўмоў як для самастойнай гульні, так і для працы ў калектыве (пастаноўка спектакляў, складанне сцэнарыяў, казак;
• Міні-музей тэатральнага касцюма - як і ў папярэднім выпадку, дашкольнікі далучаюцца да свету мастацтва і тэатра, даведаюцца аб тым, як мяняліся тэатральныя касцюм,маюць магчымасцьствараць свае мадэлі, прыдумваць ўласныя пастаноўкі, вучацца гуляць у калектыве, выяўляць сябе з дапамогай сродкаў мастацтва;
• Карцінная галерэя;
• Міні-музей прыроды - тут могуць быць прадстаўлены самыя рэдкія аб'екты жывой і нежывой прыроды, разнастайныя вырабы з прыроднага матэрыялу. Такімі экспанатамі могуць быць буйныя гузы, насенне рэдкіх у нашай краіне раслін, мудрагеліста выгнутыя галінкі і карані, прыгожыя прыродныя і штучныя камяні, камяні з адбіткамі старажытных раслін і жывёл, старыя кінутыя гнёзды птушак і насякомых.

Пры вызначэнні зместу неабходна:

1. Загадзя падабраць разнастайныя музейныя экспанаты і іх колькасць.
2. Вызначаючы тэматыку экспазіцый, прытрымлівацца правіла «паступовай змены»: што для дзяцей застаецца знаёмым, а нешта новае ўносіцца паэтапна.
3. Калі на пачатковым этапе няма разнастайнасці матэрыялу - ні ў якім разе не выстаўляйце яго ўвесь. Галоўная задача музея ў дашкольнай установеадукацыі пастаянна падтрымліваць да яго жывую цікавасць выхаванцаў і не дапускаць сумнай аднастайнасці.
4. Абавязкованеабходнаперспектыва працы музея. Не трэба гнацца за актыўным абнаўленнем матэрыялаў. Асобныя тэмы і экспанаты будуць прысутнічаць у вашым музеі з пэўнай цыклічнасцю. Это звязана з асаблівасцямі выхаваўчага працэсу: знаёмства з асобнымі тэмамі праходзяць у дашкольнікаў паэтапна, з дадаткам і ўскладненнем у залежнасці ад узросту.

Экскурсійная праца ў міні-музеі.

Выключна важнае месца ў рабоце міні-музея павінны займаць экскурсіі (заняткі-экскурсіі). І гэта цалкам заканамерна, так як музейная экспазіцыя і экскурсійны метад ўзаемазвязаны. Вялікую ўвагу трэба надаваць падрыхтоўцы юных экскурсаводаў са старэйшых дашкольных груп. Яны прыцягваюцца да правядзення экскурсій па музею для бацькоў і дзяцей малодшага дашкольнага ўзросту.

Экскурсійная праца з дзецьмі вырашае наступныя асноўныя задачы:

• выяўленне творчых здольнасцяў дзяцей;
• пашырэнне ўяўленняў пра змест музейнай культуры;
• развіццё пачатковых навыкаў ўспрымання музейнаймовы;
• стварэнне ўмоў для творчых зносін і супрацоўніцтва.

Метадычныя формы экскурсійнай працы з дзецьмі дашкольнага ўзросту  разнастайныя: правядзенне аглядных і тэматычных экскурсій, правядзенне пазнавальных гутарак і мерапрыемстваў, арганізацыя выстаў.

Пералічаныя метады рэалізуюцца ў разнастайных формах працы экскурсавода з дзецьмі: віктарынах і загадках, шарады і рэбусы, дыдактычных гульнях, творчых заданнях.

Схема апісання экспанатаў у каталогу.

• Малюнак (фатаграфія) экспаната
• Назва: Паказваюцца навуковыя, бытавыя, народныя назвы. Можна падкрэсліць, чаму менавіта так называецца.
• Дзе сабраны: Указваецца месца збору, яго асаблівасці: напрыклад; краіна (калі гэта неБеларусія); асяроддзе: водная (расце ў вадзе, назем--паветраная (лётае, наземная, глебавая).
• Кім сабраны: Прозвішча, імя, імя па бацьку «дарыльшчыка». Можна вылучыць сямейныя экспанаты, паказаўшы не толькі прозвішча сям'і, але і імёны дарослых і дзяцей.
• Кароткая інфармацыя пра экспанат: Дзе сустракаецца, чаму мае такую ​​назву, асаблівасці: напрыклад, лісце, кветкі, плады ў раслін; колер, формадля камянёў; як выкарыстоўваецца чалавекам; праблемы аховы; сувязі з іншымі кампанентамі прыроды - напрыклад, хто сілкуецца гэтай раслінай, жывёлай, з якіх раслін зроблена гняздо.
• Як выкарыстоўваць у працы з дзецьмі: Пры вывучэнні якіх блокаў вучэбнай праграмы выкарыстоўваецца экспанат; на што звярнуць увагу пры працы з дзецьмі; якія віды дзейнасці можна выкарыстоўваць (эксперыментаванне, маляванне, мадэляванне).